Chúng tôi 3 đứa biết nhau đã lâu lắm. Phạm Ngọc Đức, Trần Đức Cương và tôi, Vương Vĩnh Cẩn.

Với Đức, tính ra tới 2020 là 62 năm; với Cương là khoảng hơn nửa thế kỷ, vì Cương đã mất khá lâu, cũng tại Canada. Tôi rất hãnh diện với tình bạn này: được chơi thân với những người bạn tốt.

Khoảng năm 1952, chúng tôi cùng sinh hoạt Hướng Đạo tại Hà Nội: Đức ở đoàn Hoàng Diệu; Cương và tôi ở đoàn Lê Lợi. Hàng tuần, chúng tôi sinh hoạt tại Quốc Tử Giám, nơi Hướng Đạo Hà Nội thường họp mỗi Chủ Nhật. Thỉnh thoảng đi cắm trại xa như Voi Phục, chùa Trầm ... Những năm tháng tươi đẹp nhất trong đời. Đúng ra, Cương và tôi vì cùng đoàn Lê Lợi nên gặp nhau thường xuyên hơn, trong khi Đức ở đoàn Hoàng Diệu. Nhưng vì cùng họp một chỗ nên vẫn gặp mặt. Anh ruột của Đức là anh Phạm Quý Minh cũng ở đoàn Hoàng Diệu.

1954, Di Cư. Chúng tôi 3 đứa cùng học đệ Ngũ, ngồi cùng lớp cho tới khi thi Trung học Đệ Nhất Cấp. Hồi đó còn phải học nhờ trường Tiểu học Trương Minh Ký trên đường Trần Hưng Đạo, cạnh ciné Đại Nam. Tôi còn nhớ, 2 năm đó cùng lớp có cả Dương Kiền, Phạm Quang Trình và Đỗ Xuân Thắng. Họ đâu cả rồi?!

Kỷ niệm khó quên là khi Đức rủ tôi đi Nha Trang nhân dịp nghỉ hè. Tôi được ở chung với gia đình Đức. Vui chơi, tắm biển và thăm Nha Trang. Có lần tôi trong buồng tắm thì hình như Đức có tò mò nhìn qua khe cửa nhà tắm nên sau đó Đức cứ nhìn tôi tủm tỉm cười. Không lẽ hỏi hắn cười gì.

Lên đệ nhị cấp, chúng tôi cùng học Chu Văn An, phía sau trường Petrus Ký, trên đường Trần Bình Trọng, tuy nhiên không ngồi cùng lớp... Nhưng chúng tôi vẫn thường gặp nhau. Thỉnh thoảng tôi đến nhà Đức ở Hòa Hưng, lối vào khám Chí Hòa.

Tôi biết cả song thân của Đức, hai anh Phạm Ngọc Quế và Phạm Quý Minh cùng các em Đức nhưng không nhớ tên các em. Chỉ nhớ cô em gái mà sau này cô đi tu vì gia đình Đức rất ngoan đạo. Nếu bạn nào chỉ biết Đức sau này thì có thể tưởng tượng Đức khi ở VN, Hòa Hưng, rất gầy, chỉ khoảng 1/3 khi sau này ở Canada.

Ngược lại Đức cũng quen biết hầu hết anh em gia đình tôi và vẫn thường xuyên hỏi thăm về anh em tôi.

Sau trung học, Đức và Cương học Y khoa nên tôi cũng ít gặp. Cả 2 bạn đều ra bác sĩ ở VN trước 1975. Lại càng ít gặp. Nhưng tất cả chúng tôi, cũng như đa số chúng ta đều vào quân đội, mỗi người mỗi cách.

Tôi cũng được nghe thành tích đáng nhớ của Đức trong thời gian đó là vụ một mình Đức mổ lấy viên đạn M79 chưa nổ trong người một thương binh và đã cứu sống anh ta. Quân y viện đã phải quây bao cát xung quanh giường bệnh nhân đề phòng đạn phát nổ. Đấy là con người Đức. Đúng nghĩa một lương y: không ngại hiểm nguy để cứu một mạng người. Tinh thần Hippocrates. Các bạn có thể tìm hiểu thêm về sự kiện này trong bài “Một cuộc giải phẫu khó tin” tại link https://wp.me/p1H3yr-1ue.

Tôi không nhớ Đức đã qua được Canada năm nào. Sau tháng 4/1975 Đức cũng chịu cảnh tù cải tạo của Việt cộng 3 năm mới được thả ra. Sau đó anh đưa gia đình vượt biên, rồi định cư ở Montréal, Canada. Nhưng Đức là người rất mê nghề Y Khoa nên đã rất cố gắng để lấy lại được bằng hành nghề tại Canada.

Mỗi khi có dịp qua Mỹ, vợ chồng Đức đều đến tìm tôi và ngỏ ý muốn gặp các bạn cũ CVA. Các bạn còn nhớ có vài lần gặp Đức tại nhà tôi ở Garden Grove. Những năm đó Đức đã phát tướng to gấp 2 khi còn ở VN.

Khoảng năm 2009 hay 2010, vợ chồng Đức qua Mỹ và vào Leisure World - Seal Beach thăm tôi. Lúc đó Đức cũng hơi chậm rồi nhưng vẫn còn thích du lịch. Nắng ấm Cali làm Đức rất mê. Nhưng các bạn cũng biết vì hệ thống y tế khác nhau nên có muốn cũng rất khó.

Một lần tình cờ, không hẹn mà chúng tôi gặp nhau trên cruise. Lúc đó Đức còn khỏe dù phải ngồi xe lăn. Tình cảnh đó mà đi cruise thì các bạn biết Đức thích du lịch cỡ nào. Tôi trộm nghĩ có thể vì mải mê nghề nghiệp nên vợ chồng Đức chưa có dịp du lịch nhiều; cũng có thể bản tính Đức thích du lịch. Nhưng có lẽ quan trọng nhất là chị Đức không quản ngại chăm sóc chồng trong những chuyến đi như thế.

Điều này thấy rõ khi sau này Đức phải vào nursing home để được chăm sóc y tế thường xuyên, nhưng Đức vẫn rất vui vì chị Đức hàng ngày tự nấu những món ăn VN cho chồng, đem vào cho Đức và Đức ăn rất được. Chính Đức khoe với tôi như thế. Tôi kèm theo vài hình ảnh về Đức.

VV Cẩn
15/7/2020