Page 712 - Một Đời của Từ Băng - Ấn bản 2023
P. 712
Pháp. Một nền hành chánh nửa nạc nửa mỡ. Quan
trường vẫn phải đi lên bằng con đường khoa cử đã
có từ ngàn năm. Cù Đại Thiện vẫn ấp ủ có một
trong những người con phải thoát cảnh “chân lấm
tay bùn”.
Nghe tin Tiến sĩ Phạm Huy Du đậu khoa Tân
Mão (1891) Thành Thái thứ 3 làm Tri phủ Kiến
Xương, cáo quan về mở trường dạy học, Cù Đại
Thiên bèn sai người nhà đội một thúng gạo nếp và
con gà trống thiến dắt theo đứa con độc đinh là Cù
Đại Sâm đến xin thọ giáo. Trải bao năm đèn sách,
bao công lao giảng dạy của thầy, và rồi khi lều
chõng đã giăng xong, đem vàng mã ra trước lều,
kính cẩn khấn vái theo lời rao của người lính lệ âm
vang 4 vi trong màn sương mù còn dày đặc... “Báo
oán giả tiên nhập. Báo ân giả thứ nhập, Sĩ tử thứ
thứ nhập”. Gió cuối thu đã nhuốm lạnh đầu đông.
Hắt hiu những tờ giấy tiền, giấy bạc cháy dở dang.
Cửa lều nào cũng lập lòe ánh lửa như ma trơi. Mùi
khói bốc lên khen khét, gây gây như mùi xương cốt
chưa tan của các oan hồn đang sục sạo tìm người
báo oán.
Năm ấy Cù Đại Sâm mới thi kỳ đệ nhất đã
hỏng, đó là khoa thi năm Quý Mão (1903) Thành
710 Một Đời
