Page 713 - Một Đời của Từ Băng - Ấn bản 2023

Thái thứ 15. Riêng người bạn đồng môn họ Lại ở
Thụy Anh đậu cử nhân và sau được bổ Tri phủ ở
Tiền Hải.

Ba năm sau, năm Thành Thái thứ 18 khoa

Bính Ngọ (1906) khoa thi mở, tại trường thi Hà
Nam, Cù Đại Sâm mới đậu tú tài cùng Phạm Tự
Trực, người Hoàng xá, huyện Thư Trì, Thái Bình.
Sau làm quan Huấn đạo Thanh Miện.

Khoa thi đó cũng là khoa thi cuối cùng của Cù

Đại Sâm. Cù Đại Thiên bảo con: Gia tộc nhà mình
còn nhiều oán khí, tốt nhất là đời con, đời cháu sau
này phải tu nhân tích đức, con đường hoan lộ xem
ra ít nhiều cũng có lúc hoặc gây họa cho mình hoặc

gây tai ương cho người khác. Oán lại tiếp oán thì
dòng họ Cù chẳng bao giờ ngóc đầu lên được con ạ.

Sau khi lập gia đình, Cù Đại Sâm xin cha làm
một nếp nhà tranh mở trường dạy học. Bầy trẻ
trong phủ Thái Thụy và Tiền Hải đến xin học nhai

câu “Chi hồ giả dã” cũng làm nguôi dần lòng ông
Tú cái ước mơ khoa danh thi cử lắm nỗi truân
chuyên. Thỉnh thoảng vào những ngày mùa màng,
Tết nhất, đám học trò xin nghỉ, phụ công việc đồng

áng. Ông Tú lại khăn đóng áo dài, xách ô xuôi

TỪ BĂNG 711