Page 33 - Cuồi Đời Nhìn Lại Xuân Quý Mão - 2023

Thanh Giản, mà chỉ làm ra vẻ thương tiếc để mai
mỉa và lên án ông. Những hàng phía sau là một cố
gắng đọc lại bài thơ điếu bằng chữ Hán một cách

cẩn trọng, để tìm hiểu chủ ý đích thực của Nguyễn
Đình Chiểu khi sáng tác bài ấy.

Người viết xin chân thành cảm ơn Gs. Phạm Lệ
Hương đã tìm giúp nhiều tài liệu hữu ích và quý giá

về Nguyễn Đình Chiểu, nhất là tài liệu từ Gallica
collection của Thư viện quốc gia Pháp (Bibliothèque
nationale de France, BnF).



Khi Phan Thanh Giản quyên sinh năm 1867,

Nguyễn Đình Chiểu bị mù đã được 18 năm (từ
1849). Các tác phẩm bằng quốc âm của vị thầy mất
thị giác đã được các môn sinh của ông chép ra bằng
chữ Nôm rồi về sau chuyển đổi sang chữ quốc ngữ.

Các tác phẩm bằng chữ Hán hẳn cũng được ghi ra
chữ Hán, nhưng sau một số lần sao đi chép lại,

những chữ đồng âm nhưng khác nghĩa (chữ “thần”
神 là thần linh, và “thần” 臣 là vị quan, người bề

tôi), cùng những chữ có âm gần giống nhau (như “an

đắc”/“nan đắc”) đã rơi vào tình trạng “tam sao thất
bổn,” khiến chúng ta thấy xuất hiện một số bản chữ

Xuân Quý Mão 23