Page 46 - Cuồi Đời Nhìn Lại Xuân Quý Mão - 2023

Nghĩa đen của câu 7: Có Trời trong việc còn
mất của 6 tỉnh. Câu này cũng có thể hiểu là: Chuyện
còn mất của 6 tỉnh đã có Trời biết, để đưa tới câu 8:

Mong có được người bề tôi biết thung dung tựu
nghĩa (thung dung chết vì nghĩa).

“An đắc” có nghĩa “mong sao có được” như
trong một bài ca của Hán Cao tổ Lưu Bang,

“An đắc mãnh sĩ hề, thủ tứ phương” (Mong sao
có được những kẻ sĩ dũng mãnh để giữ bốn
phương). Những chữ “thung dung tựu nghĩa”được
lấy từ một cặp câu đối tương truyền là để điếu Lý

Trần Quán, làm quan ở cuối đời Lê, sau khi ông tự
tử (yêu cầu được chôn sống) vì Nguyễn Trang,
người mà ông nhờ hộ vệ chúa Trịnh Khải đã nộp

chúa cho quân Tây Sơn:

Khảng khái cần vương dị
Thung dung tựu nghĩa nan

(Khảng khái giúp vua là chuyện dễ, thung dung chết
vì nghĩa mới khó).

Bốn chữ “thung dung tựu nghĩa” nói đến việc
Phan Thanh Giản ung dung chọn cái chết sau khi
không giữ nổi Vĩnh Long.

36 Cuối Đời Nhìn Lại